Η κοβαλαμίνη (βιταμίνη Β12) ανήκει στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Αποτελείται από έναν δακτύλιο, παρόμοιο με εκείνον της πορφυρίνης. Την κεντρική θέση του δακτυλίου κατέχει ένα άτομο κοβαλτίου. Η βιταμίνη αυτή βρέθηκε το 1948 μετά από μελέτες των χημικών Κάρλ Φόλκερς (Η.Π.Α) και Αλεξάντερ Τοντ (Αγγλία). Στις τροφές η βιταμίνη Β12 βρίσκεται με τη μορφή της κυανοκοβαλαμίνης ή με τη μορφή της υδροξυκοβαλαμίνης. Μέσα στα κύτταρα μετατρέπεται σε μεθυλοκοβαλαμίνη η 5’-δεοξυαδενοσυλοκοβαλαμίνη. Σε κάθε περίπτωση, ο υποκαταστάτης συνδέεται με το κεντρικό άτομο κοβαλτίου. Μόνο οι δύο τελευταίες ουσίες έχουν δράση βιταμίνης, συμμετέχοντας ως συνένζυμα σε βιοχημικές αντιδράσεις. Δύο τέτοιες αντιδράσεις έχουν βρεθεί στον άνθρωπο.
- Πρώτον, η αντίδραση μετατροπής του μεθυλο-μηλόνυλο-CoA σε ηλέκτρυλο-CoA, που αποτελεί ένα στάδιο της αποδόμησης των διακλαδισμένων λιπαρών οξέων. Στην αντίδραση αυτή συμμετέχει η 5’-δεοξυαδενοσυλοκοβαλαμίνη. Σε ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 παρατηρείται αύξηση του μεθυλο-μηλονικού οξέος στα ούρα εξαιτίας συσσώρευσής του.
- Δεύτερον, η αντίδραση μετατροπής του αμινοξέος ομοκυστεΐνη στο αμινοξύ μεθειονίνη, που αφορά το μεταβολισμό των θειούχων αμινοξέων. Στην αντίδραση αυτή συμμετέχει η μεθυλοκοβαλαμίνη. Με παρόμοιο τρόπο συντίθεται η χολίνη από τη μεθανολαμίνη.
Η βιταμίνη απορροφάται στο τελικό τμήμα του ειλεού. Για την απορρόφηση της βιταμίνης είναι απαραίτητη η σύνδεσή της με τον ενδογενή παράγοντα, μια πρωτεΐνη που εκκρίνεται για το σκοπό αυτό από τα τοιχωματικά κύτταρα του στομάχου. Η βιταμίνη B 12 βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά στην σάρκα των ζώων και στα προϊόντα των ζώων. Οι χορτοφάγοι μπορούν να προστατευτούν από την έλλειψη καταναλώνοντας παραπάνω γάλα, τυρί και αυγά. Αυτό σημαίνει περίπου ένα ποτήρι γάλα ή ένα αυγό την ημέρα. Μόνο οι ακραίοι χορτοφάγοι χρειάζονται πηγές βιταμίνης B 12 όπως το γάλα σόγιας ή η μαγιά από ένα εμπλουτισμένο σε βιταμίνη B 12 περιβάλλον. Στον άνθρωπο είναι δύσκολο να παρατηρηθεί καθαρή μορφή αβιταμίνωσης Β12. Συνήθως συνοδεύεται με έλλειψη φυλλικού οξέος και άλλων παραγόντων. Χωρίς την βιταμίνη B 12,το φολικό δεν μπορεί να βοηθήσει στην δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Τα συμπτώματα έλλειψης του καθενός είναι μεγάλα, ανωριμότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που δείχνει αργή σύνθεση DNA . Η έλλειψη μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα, οδηγώντας στον εκφυλισμό των περιφερειακών νεύρων, καταλήγοντας σε παράλυση. Μπορεί να προκαλέσει επίσης και υπερευαισθησία του δέρματος. Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να είναι διαιτητική ή να οφείλεται σε παθήσεις του στομάχου που επηρεάζουν την έκκριση του ενδογενούς παράγοντα (ατροφική γαστρίτιδα). Μπορεί, επίσης, να οφείλεται σε παθολογικές καταστάσεις που αφορούν τον τελικό ειλεό (π.χ. δυσαπορρόφηση λόγω συνδρόμου τυφλής έλικας). Τα συμπτώματα από τη διαιτητική στέρηση της βιταμίνης αργούν να εμφανιστούν, επειδή η περίσσεια της βιταμίνης αποθηκεύεται στο συκώτι. Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 προκαλεί σοβαρές νευρολογικές διαταραχές. Χαρακτηριστική είναι η απομυελίνωση στα οπίσθια δεμάτια του νωτιαίου μυελού, που προκαλεί αστάθεια και αταξία (θετικό σημείο Romberg).
Στην έλλειψη της βιταμίνης Β12 επηρεάζεται η ερυθροποίηση στο μυελό των
οστών και εμφανίζεται η εικόνα της μεγαλοβλαστικής αναιμίας. Η ίδια
εικόνα παρατηρείται και σε έλλειψη φυλλικού οξέος. Όταν διαπιστωθεί
μεγαλοβλαστική αναιμία, πρέπει κατά τη θεραπεία να συγχορηγηθεί βιταμίνη Β12
και φυλλικό οξύ, διότι οι δύο καταστάσεις έλλειψης μπορεί να συνυπάρχουν. Αν
χορηγηθεί μόνο φυλλικό οξύ, ενδέχεται να παρουσιαστεί επιδείνωση των
νευρολογικών διαταραχών, που οφείλονται στην έλλειψη της βιταμίνης Β12. Το Schilling test είναι μια δοκιμασία που εφαρμόζεται,
προκειμένου να εντοπιστεί το αίτιο της έλλειψης της βιταμίνης Β12 (διαιτητική,
έλλειψη ενδογενούς παράγοντα ή δυσαπορρόφηση). Το έλλειμμα σε βιταμίνη Β12
συνήθως αποκαθίσταται με την παρεντερική χορήγηση της βιταμίνης με ενδομυϊκές
ενέσεις.Τη μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης B12 στα 100γρ. περιέχουν:
Γάλα
|
87,0mg
|
Συκώτι χοιρινό
|
65,0mg
|
Συκώτι αρνίσιο
|
35,0mg
|
Νεφρά μόσχου
|
33,4mg
|
Συκωτάκια Κοτόπουλου
|
23,00mg
|
Μύδια
|
20,00mg
|
Με λίγα λόγια:
Λειτουργία: Συμμετέχει και αυτή στη διαδικασία κατά την οποία οι μύες αποθηκεύουν ενέργεια. Επίσης παίζει ρόλο στη διαδικασία μεταβίβασης γενετικών πληροφοριών.
Συμπτώματα έλλειψης: Αναιμία, άσπρα χείλη, κάψιμο στη γλώσσα, βλεννογόνοι με κίτρινη χροιά, πίεση στο στομάχι, ενοχλήσεις των νεύρων και αδύνατη μνήμη. Όσοι είναι αυστηρά χορτοφάγοι, κινδυνεύουν πολύ.
Κίνδυνοι υπερδοσολογίας: Η βιταμίνη Β12 είναι σχεδόν ακίνδυνη. Οι πολύ μεγάλες δόσεις των 5-10mg, μπορεί να οδηγήσουν σε αλλεργικές αντιδράσεις, ακμή ή επιδείνωση ήδη υπάρχουσας ψωρίασης.
Αντοχή: Για να συντηρήσετε τρόφιμα πλούσια σε Β12, καλό είναι να τα τοποθετείτε στο ψηγείο, μέσα σε δοχεία που κλείνουν καλά. Οξυγόνο, φώς και θερμοκρασία την καταστρέφουν.
Σημαντικό: Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας πολύ δύσκολα προσλαμβάνουν βιταμίνη Β12, μια και δεν μπορούν ν'αφομοιώσουν εύκολα όλες τις τροφές. Είναι πολύ σημαντικό να διατρέφονται με προιόντα πλούσια σε βιταμίνες.
Συμβουλή: Για να πάρουν την απαραίτητη ποσότητα της βιταμίνης Β12 οι χορτοφάγοι, καλό είναι να πίνουν πολύ γάλα και να τρώνε προιόντα σόγιας
Β12 ή Κυανοκοβαλαμίνη
|
|
Πηγές
|
Γάλα, συκώτι, αυγά, μοσχάρι, κοτόπουλο,
ψάρια
|
Που βοηθά
|
Μεταβολισμός
υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπών, σχηματισμός ερυθρών αιμοσφαιρίων
|
Ανεπάρκεια:
τι προκαλεί
|
Διαταραχές στο νευρικό σύστημα, κακοήθης
αναιμία
|
Τοξικότητα
από Υπέρμετρες δόσεις
|
Τοξική
σε μεγάλες δόσεις
|
ΑΝ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
